Iets in de wind slaan.

'Iets' kan zijn: een goede raad; een advies; een opmerking. Er staat geen vast woord voor.

Betekenis: Niet luisteren naar een raad, ergens geen aandacht aan schenken,
zich er niet om bekommeren.

Carpe diem

of: Pluk de dag.

Latijns spreekwoord, in het Nederlands: pluk de dag. 

Betekenis: Geniet zoveel mogelijk vandaag (want je weet niet wat de volgende dag brengen zal).

Doen of je neus bloedt.

Betekenis: net doen alsof je niets in de gaten hebt.

Geef de kok een plaats bij het vuur.

Betekenis: benoem een deskundige in een functie waar zijn deskundigheid van pas komt.

Er met kop en schouders bovenuit steken.

Betekenis: Veel beter zijn dan de anderen.

De koning te rijk zijn

Deze foto is tijdelijk offline (7-6-15)


Betekenis: heel erg tevreden, blij of opgetogen zijn.
Hier heb ik een beetje een eigen draai aan gegeven met bovenstaande zin.

De haren te berge rijzen.

Betekenis: Het gevoel krijgen, dat je haren recht overeind komen te staan, 

ten gevolge van schrik, ontzetting of afgrijzen.

Als je niet vrij mag denken,

dan zit je pas gevangen!

Eigen spreekwoord. Zo'n twintig jaar geleden zat ik in een situatie, waarin het er ingehamerd werd, dat bepaalde gedachten niet mochten! Het was een soort van hersenspoelen. Gelukkig heb ik daar niet al te lang gezeten maar het heeft mij wel dit spreekwoord opgeleverd.
Het is al meer dan 20 jaar mijn lijfspreuk.

Je moet niet op één paard wedden.

Vergelijk: Op het verkeerde paard wedden. Betekenis: Een verkeerde beslissing nemen. In dit geval betekent het: Je kunt beter een gedeelte (van je geld of je kennis) achter de hand houden en zodoende je zaakjes (half) zeker stellen.

Van de wal in de sloot helpen

Zie hieronder

De beste stuurlui staan aan wal

en: Van de wal in de sloot helpen.

Hier heb ik twee spreekwoorden gecombineerd.

Betekenis van 'De beste stuurlui staan aan wal' : Het is gemakkelijker om kritiek te geven dan zelf iets te presteren.
Of: mensen met de grootste mond, presteren zelf het minst.

Betekenis van 'Van de wal in de sloot raken/helpen': Van een slechte situatie in een nog slechtere situatie geraken (door 'hulp' een ander).

De kat uit de boom kijken.

Betekenis: niet meteen in actie komen na een gebeurtenis maar eerst even rustig afwachten, hoe e.e.a. verloopt

Al is het huis nog zo mooi,

overal is het weleens een grote zooi.

Dit is er een van mezelf. Het betekent zoveel als: overal gebeurt weleens iets minder moois,
zelfs in huizen/gezinnen waar je het misschien niet zou verwachten.

Het is of de duvel ermee speelt.

Foto is tijdelijk offline.


Duvel of duivel. Betekenis: Het zit onverwachts erg tegen. Als het meerdere keren achter elkaar tegen zit (bv. drie of meer keren), dan lijkt het of het geen toeval meer is, vandaar deze uitdrukking.

Een klein lek laat een groot schip zinken.

Betekenis: Een klein voorval kan grote gevolgen hebben als je er geen acht op slaat.

's Konings goed is ook te verteren.

Betekenis: Zelfs een groot vermogen kan men kwijtraken door verkwisting.

Koeien die loeien, zijn zelden goeie.

en: koeien die het meest loeien, 

geven de minste melk.

De betekenis van deze twee spreekwoorden is zo'n beetje hetzelfde: 

Mensen met de meeste praatjes , presteren het minst.

Als de kat van huis is,

dansen de muizen op tafel.

Betekenis: zonder toezicht doet iedereen wat hij wil.

Wie goed kijkt,

ziet zelfs met één oog.

Dit is er ook weer een van mijzelf. Betekenis: Als je maar goed en lang genoeg aandachtig zoekt/kijkt, dan vind je wel wat je zoekt.

Met je neus in de wind lopen.

Betekenis: je bent verwaand.

Waarom hebben kleine mannetjes

altijd van die grote puntmutsen?

Dit spreekwoord is van mijzelf. Met 56 jaar ervaring op deze wereld zie ik dat kleine mannen vaak in het bezit zijn van grote honden, auto's of gewoon een grote bek! Het zal wel compensatie zijn, denk ik.

De bloemetjes buiten zetten

Hier is de betekenis: Flink feest vieren.

Lege handen, lege tanden

Oud spreekwoord van vroeger, wat tegenwoordig meestal niet opgaat. 

Oost west, thuis best en...

 zoals het klokje thuis tikt, tikt het nergens

Hier twee spreekwoorden die zo ongeveer hetzelfde betekenen. Je kunt de hele wereld afreizen maar nergens is het zo vertrouwd als thuis.
En: in je eigen vertrouwde huis voel je je het beste.

Samen zijn we breed

Dit is een uitspraak van mijn zoon Martijn. Hij doelt hiermee op mensen
die met een stel staan te kletsen en jou de doorgang versperren.
Gebeurt vaak in gangpaden van winkels. 

Een zéér hinderlijke manier van communiceren.

Vlieg wil ook vogel zijn.

Zich boven zijn stand verheffen. Mee willen doen aan iets waar je (nog) niet bij hoort.

Wie niet piept, wordt niet gesmeerd.

Betekenis: Als je geen aandacht vraagt voor je problemen, weet ook niemand ervan af 

en kun je redelijkerwijs dus ook geen hulp verwachten.

Mijn collega gebruikte dit spreekwoord maar ik kan het nergens terugvinden.

De mooiste bloemen worden het eerste geplukt

Dit spreekwoord wordt vaak gebruikt bij het overlijden van een dierbare,
zeker als diegene nog (relatief) jong is.

Soms komt de aap uit de mouw

maar of je zoiets wel weten wou...

Betekenis van 'daar komt de aap uit de mouw': Als ineens duidelijk wordt hoe iets zit, 

of als eindelijk iemands ware bedoeling of karakter blijkt. 

Je kunt dan weleens bij jezelf denken: had ik dit maar niet geweten. Daar gaat deze AJ over.

Ieder huisje heeft z'n kruisje.

In ieder gezin komt wel verdriet voor.

Soms kun je het beter vermijden,

om met open vizier te strijden.

Betekenis van 'met open vizier strijden': Eerlijk en open voor je mening uitkomen. 

Hier heb ik een nieuw spreekwoord van gemaakt met de betekenis, 

dat je soms beter niet voor je mening uit kunt komen.

Beter een vogel in de hand,

dan tien in de lucht.

Ook al lijkt wat je hebt niet veel waard, het is altijd waardevoller dan hetgeen je beloofd wordt.

Buigen of barsten.

Er zijn twee mogelijkheden; of toegeven of verliezen!

Wie een prins wil trouwen, moet veel kikkers kussen.

Betekenis: Als je veel ervaring opdoet, kun je beter de juiste keuze maken.

Bloemen zijn op elke weg te vinden

maar niet ieder kan er een krans van winden.

Betekenis: Niet iedereen kan gelukkig worden in de gegeven omstandigheden.

Elk vogeltje zingt zoals het gebekt is.

Betekenis: Iedereen spreekt op zijn eigen manier. D.w.z. overeenkomstig eigen aard en opvoeding.

Als de kat van huis is, dansen de muizen op tafel.

Betekenis: Zonder toezicht doet iedereen wat hij wil

Verdeel en heers.

Divide et Impera

Divide et impera luidt het Latijnse spreekwoord. 

Betekenis: Partijen tegen elkaar uitspelen en daardoor zelf sterker komen te staan.

.

Een Artjournalingblog alleen voor spreekwoorden

Welkom op mijn Art-journalingblog alleen voor spreekwoorden, uitdrukkingen en gezegdes.
Ik houd van spreekwoorden. Ja, ik weet het: cliché, oubollig etc.etc. Maar toch... onze taal heeft veel spreekwoorden en gezegdes, die ontzettend beeldend zijn. Je ziet het meteen voor je. Want... dat kan toch niet? Je kunt toch geen kat uit een boom kijken of er komt toch niet werkelijk een aap uit een mouw?
Nee, dat klopt maar als je zo'n klein zinnetje hoort, weet je meteen wat er achter steekt in de context van het gesprek op dat moment. Daarom vind ik ze leuk en zie ik het plaatje voor me. Daarover gaan deze journals.

Tenslotte maak ik zelf ook geregeld spreekwoorden en uitdrukkingen en ik heb er nog een paar van eigen (maar niet mijn) hand. Ik ben benieuwd of u ze leuk vindt.

Achtergrondinformatie overgenomen van www.leerwiki.nl :

Inleiding

We gebruiken dagelijks spreekwoorden, gezegden en uitdrukkingen. We zijn er allemaal gek op. Te pas en te onpas voegen we ze in onze gesprekken, wellicht niet altijd op de juiste manier of op de juiste plaats, maar we doen het graag. De reden hiervan is dat het meer kleur geeft aan onze taal. Door de (meestal) figuurlijke beschrijvingen is meteen duidelijk wat er bedoeld wordt, zonder dat daadwerkelijk te zeggen. Er zijn dan ook talloze spreekwoorden, gezegden en uitdrukkingen in de Nederlandse taal te vinden, bijvoorbeeld:

• De appel valt niet ver van de boom
• Beter één vogel in de hand, dan tien in de lucht
• Twee linkerhanden hebben
• Van lotje getikt zijn

Het probleem is alleen dat de termen spreekwoorden, gezegden en uitdrukkingen vaak door elkaar gebruikt worden en tegenwoordig zelfs onlosmakelijk aan elkaar verbonden zijn. Dus wat zijn nu precies de verschillen tussen deze drie termen. Want er zijn wel degelijk verschillen. Hieronder wordt verder beschreven wat nu precies deze verschillen zijn. Eerst wordt er gekeken naar wat Vandale aangeeft over deze termen, vervolgens wordt de verklaring van Onze Taal weergegeven.

Wat zegt Vandale?

Om te beginnen zetten we de verklaringen van Vandale achter elkaar:

• Spreekwoord - Uitspraak die een algemene levenservaring of wijze les bevat
• Gezegde - Zegswijze, spreuk
• Uitdrukking - Zegswijze: kent u die uitdrukking?

Een spreekwoord heeft volgens Vandale een duidelijk karakter. In een spreekwoord is namelijk altijd een levenservaring of wijze les te vinden. En deze betekenis komen we bij de andere twee termen, het gezegde en de uitdrukking, niet tegen. Wel komt in beide laatste verklaringen het woord ‘zegswijze’ voor. Voor het overzicht is het daarom handig om de verklaring van Vandale voor het woord zegswijze erbij te pakken. Zegswijze - Min of meer vaste manier van zeggen. Hieruit kun je concluderen dat Vandale zo goed als geen verschillen ziet tussen een gezegde en een uitdrukking.

Wat zegt Onze Taal?

Onze Taal geeft op hun website een verwijzing naar het boek van Dhr. F.A. Stoett (1863 - 1936). Hij was een Nederlands taalkundige en is de auteur van het boekwerk: Nederlandsche spreekwoorden, spreekwijzen, uitdrukkingen en gezegden. Zijn perspectief op de drie verschillende termen is ongeveer als volgt:

Spreekwoord

• Een spreekwoord is onveranderlijk in zijn formulering en woordkeuze.
• Een spreekwoord is altijd een mededeling (nooit een vraag) in de tegenwoordige tijd.
• Een spreekwoord bevat altijd een levenswijsheid, een logische bevestiging van hoe het gaat.

Voorbeelden zijn:

• Elk nadeel heeft zijn voordeel
• De een zijn brood, is de ander zijn dood.
• Wie een kuil graaft voor een ander, valt er zelf in.

Gezegde

• Een gezegde verbindt woorden met een figuurlijke betekenis.
• Een gezegde bevat nooit een werkwoord (en vormt dus geen zin op zichzelf)

Voorbeelden zijn:

• Een ongelikte beer
• Door dik en dun
• Op de valreep

Uitdrukking

• Een uitdrukking is, in tegenstelling tot een gezegde, wel een zin.
• Er is geen sprake van een levenswijsheid, maar er wordt meer een figuurlijke betekenis aan de woorden meegegeven.

Voorbeelden zijn:

• Samen onder één hoedje spelen
• Lachen als een boer met kiespijn
• Met de Noorderzon vertrekken

Samenvattend

Zoals we hierboven zien zijn er dus zeker wel verschillen tussen de drie termen, alleen zijn deze niet zo overduidelijk (meer) aanwezig. Om kort te gaan: Spreekwoorden zijn voornamelijk te herkennen aan de levenswijsheid die erin zit. Gezegden zijn te herkennen aan hun korte aard en aan het feit dat zij nooit een complete zin vormen. Uitdrukkingen zijn met name te herkennen aan hun figuurlijke betekenis, maar vormen wel een zin op zich.

Conclusie

Spreekwoorden, gezegden en uitdrukkingen zijn inderdaad drie verschillende termen, die door de slechts kleine nuance verschillen regelmatig door elkaar gebruikt worden. De verschillen die Onze Taal aangeeft zijn makkelijker te onderscheiden, dan de verschillen die Vandale aangeeft. Hoewel beide het er over eens zijn dat de spreekwoorden altijd een levenswijsheid bevatten.

Hieronder de links naar twee websites waar je een uitgebreide lijst met spreekwoorden, gezegden en uitdrukkingen kunt opzoeken.

http://www.spreekwoord.nl/

http://www.spreekwoorden.nl/